آکنه ولگاریس که اکثر افراد آن را به نام آکنه می شناسند، یک ناراحتی پوستی رایج است که باعث ایجاد جوش و چرب شدن پوست می شود. براساس آمار، بیش از ۵۰% نوجوانان و حدود %۱۵ تا ۳۰% بزرگسالان درگیر جوش هستند.

بسیاری از افراد برای بهبود آکنه خود از کرم های موضعی، دارو، غذا و مکمل های ویژه کمک می گیرند. ویتامین C یکی از رایج ترین ترکیباتی است که از آن در فرمولاسیون محصولات پوستی استفاده می شود.

اما آیا ویتامین C می تواند کمکی به تسکین آکنه کند؟

در این مقاله به بررسی تاثیر ویتامین C موضعی روی درمان جوش پرداخته شده است.

 

ویتامین C و مراقبت از پوست

ویتامین C، با نام رسمی آسکوربیک اسید، یک ویتامین محلول در آب است که روی جنبه های مختلفی از سلامت، از جمله سلامت پوست اثر می گذارد. اما بدن آن را تولید نمی کند، بنابراین شما می بایست ویتامین C را از طریق رژیم غذایی بدست آورید.

این ویتامین، یک آنتی اکسیدان قوی هم هست که به خنثی کردن اثر رادیکال های آزاد کمک می کند. رادیکال های آزاد، ترکیبات ناپایداری هستند که اگر سطح آنها در بدن خیلی بالا برود، به مرور زمان می توانند به سلول های بدن آسیب وارد کنند.

پوست، هم از نظر داخلی و هم از نظر خارجی تحت تاثیر رادیکال های آزاد قرار دارد؛ فاکتورهای مختلفی مثل رژیم غذایی، استرس، سیگار کشیدن، اشعه های آفتاب (UV) و آلودگی، همگی سلامت پوست را به خطر می اندازند.

در لایه ی اپیدرم (خارجی ترین لایه ی پوست که با چشم غیر مسلح دیده می شود) مقادیر بسیار بالایی ویتامین C یافت می شود. این ماده مغذی، نقش کلیدی در محافظت، بهبود و تجدید پوست دارد.

از آنجایی که آکنه یک بیماری التهابی است و عوامل استرس زای محیطی، آن را تشدید می کند، این احتمال وجود دارد که ویتامین C بتواند در درمان آکنه موثر عمل کند.

 

ویتامین c، یک ویتامین محلول در آب است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی عمل می کند و می تواند از سلول های پوست و دیگر سلول های بدن در برابر آسیب رادیکال های آزاد محافظت کند.

درمان آکنه با ویتامین C چطور ممکن است؟

آکنه یک ناراحتی پوستی التهابی است که در اثر مسدود شدن منافذ ایجاد می شود. این وضعیت منجر به قرمز شدن، التهاب و گاهی اوقات پوسچول (برجستگی های ملتهب حاوی چرک) می شود.

آکنه، علاوه بر اینکه باعث ایجاد جوش می شود، در بعضی افراد اسکار بعد از التهاب و آسیب بر جای می گذارد. با این حال تحقیقات نشان داده اند که ویتامین C ممکن است بتواند برخی از چنین عوارضی را درمان کند.

لازم به ذکر است، اگرچه مصرف زیاد غذاهای حاوی ویتامین C ممکن است روی دیگر جنبه های مربوط به سلامت پوست اثر بگذارد، اما هیچ تحقیقی وجود ندارد که توانسته باشد مصرف خوراکی ویتامین C را با کاهش سطح آکنه مرتبط کند. اما تحقیقات محدودی وجود دارند که نشان داده اند احتمال دارد مصرف موضعی ویتامین C بتواند در کاهش آکنه موثر باشد.

• ویتامین C احتمالا التهاب مربوط به آکنه را کاهش می دهد.

سن، ژنتیک و هورمون ها مهمترین فاکتورهای خطرساز برای ایجاد آکنه محسوب می شوند. اما اخیرا محققان متوجه شده اند علاوه بر فاکتورهای ذکر شده، سویه های خاصی از یک نوع باکتری به نام کوتی باکتریوم آکنه – Cutibacterium acnes به اختصار  C. acnes نیز در ایجاد جوش نقش دارند. این باکتری نوعی سم تولید می کند که علت عمده ایجاد التهاب در محل جوش ناشی از آکنه است و در حقیقت همین التهاب است که مسئولیت ایجاد شکل جوش و قرمزی دور آن را بر عهده دارد.

حال با توجه به اینکه ویتامین C ضدالتهاب است، احتمالا چنانچه به صورت موضعی استفاده شود می تواند به کاهش قرمزی و التهاب ناشی از آکنه کمک کند. بنابراین، انتظار می رود بتواند ظاهر ضایعات آکنه را بهبود بخشد.

در یک مطالعه ۱۲ هفته ای روی ۵۰ داوطلب، در ۶۱% از شرکت کنندگانی که از یک لوسیون حاوی ۵% اسکوربیل فسفات سدیم (SAP) استفاده کرده بودند، در مقایسه با کسانی که این ترکیب را دریافت نکرده بودند، پیشرفت قابل توجهی در بهبود ضایعات آکنه دیده شد.

همچنین، در یک مطالعه ی ۸ هفته ای روی ۳۰ داوطلب، کسانی که از یک لوسیون حاوی ۵% اسکوربیل فسفات سدیم (SAP) استفاده کردند، متوجه کاهش ۴۸ درصدی ضایعات آکنه خود شدند، از این گذشته، کسانی که از ترکیب ۵% ویتامین C و ۲% رتینول استفاده کرده بودند متوجه کاهش ۶۳ درصدی ضایعات آکنه شدند.

البته که این نتایج امیدوار کننده است، اما برای اثبات این ادعا لازم است مطالعاتی با کیفیت بالاتر و جمعیت بیشتر صورت گیرد.

• ویتامین C احتمالا ظاهر اسکار ناشی از آکنه را بهبود می بخشد.

بعد از جوش زدن (در اثر ابتلا به آکنه)، پوست برای اینکه التیام یابد، نیاز به زمان دارد. اگر روند التیام درست انجام نگیرد، احتمال دارد اسکار (جای جوش) بر جای بماند.

اسکارهای آکنه معمولا در اثر آکنه های شدیدِ کیستیک ایجاد می شوند، اما آکنه های خفیف هم می توانند ایجاد اسکار کنند. علاوه بر اینها، طولانی شدن آکنه، ژنتیک و دستکاری کردن (مثلا فشار دادن یا کندن جوش) هم عواملی هستند که احتمال بر جای ماندن جای جوش را بالا می برند.

سه نوع اصلی اسکار آکنه عبارتند از: آتروفیک، هایپرتروفیک و کلوئیدی.

اسکارهای آتروفیک باعث از بین رفتن کلاژن و بافت پوست می شوند و به شکل فرورفتگی های کوچک روی پوست ظاهر می شوند. اسکارهای هیپرتروفیک و کلوئیدی هر دو ناشی از تولید بیش از حد کلاژن هستند و به شکل بافت ضخیم و برآمده ظاهر می شوند.

ویتامین C با افزایش سنتز کلاژن، اسکارهای آکنه را درمان می کند. کلاژن یک نوع پروتئین است که ساختمان پوست را شکل می دهد و وجود آن برای بازسازی یک پوست سالم حیاتی است. با این توضیحات می توان گفت ویتامین C احتمالا بهبود زخم های ناشی از آکنه را تسریع می کند.

در نظر داشته باشید، ویتامین C تاثیری روی اسکارهای هایپرتروفیک و کلوئیدی ندارد، چراکه همانطور که گفته شد این نوع اسکارها ناشی از تولید بیش از حد کلاژن هستند.

درست است که هیچ تحقیقی نتوانسته ویتامین C خوراکی را به کاهش اسکارهای آکنه مرتبط کند، اما ویتامین C تولید کلاژن طبیعی بدن را افزایش می دهد و بنابراین برای سلامت عمومی پوست مفید است.

• ویتامین C احتمالا هایپرپیگمانتاسیون را کاهش می دهد.

هایپرپیگمانتاسیون عبارت است از ایجاد لک های تیره روی پوست در اثر آکنه، اشعه های UV یا دیگر انواع آسیب دیدگی پوست – لازم به ذکر است هایپرپیگمانتاسیون یک ناراحتی پوستی بی خطر است.

ویتامین C موضعی، احتمالا با مداخله کردن در عملکرد آنزیم تیروزیناز، می تواند هایپرپیگمانتاسیون را کاهش دهد. تیروزیناز آنزیمی است که مسئولیت تولید ملانین (رنگدانه طبیعی پوست) را بر عهده دارد.

بعلاوه ویتامین C به عنوان یک ماده روشن کننده عمل می کند و می تواند بدون تغییر رنگ طبیعی پوست، ظاهر لک های تیره پوستی را بهبود بخشد.

برخی مطالعات روی نمونه های انسانی نشان داده اند استفاده از ویتامین C موضعی همراه با یونتوفورزیس – یک دستگاه الکتریکی که روی پوست قرار داده می شود – می تواند تاثیر چشمگیری در بهبود هایپرپیگمانتاسیون حاصل کند.

درست است که نتایج بدست آمده از این روش بسیار امیدوار کننده هستند، اما باید در نظر داشت این دستگاه یونتوفورزیس است که جذب ویتامین C را افزایش داده است، یعنی مصرف موضعی ویتامین C، به تنهایی ممکن است نتیجه مشابهی را به همراه نداشته باشد.

بعلاوه، اکثر مطالعات مرتبط، از ویتامین C همراه با دیگر ترکیبات ضد هایپرپیگمانتاسیون مثل آلفاهیدروکسی اسیدها استفاده کرده اند، همین مسئله تعیین اثربخشی ویتامین C به تنهایی را دشوار می کند. بطور کلی، برای نتیجه گیری قطعی، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.

 

ویتامین C موضعی احتمالا در کاهش اسکار آکنه، التهابات مربوط به آکنه و هایپرپیگمانتاسیون موثر است. اما با همه این وجود اکثر تحقیقات نشان داده اند ترکیب ویتامین C با دیگر درمان ها، بهترین نتایج را به همراه می آورد.

 

 

 

منابع و فرمولاسیون

ویتامین C در غذاها و مکمل های بی شماری وجود دارد، اما لازم به ذکر است که احتمالا محصولات مراقبت پوستی حاوی این ویتامین هستند که در برطرف کردن مسائل مربوط به آکنه موثر عمل می کنند.

در حال حاضر هیچ مطالعه ای وجود ندارد که نشان داده باشد، مکمل های حاوی ویتامین C هم در کاهش آکنه یا اسکار موثر هستند.

• مواد غذایی و مکمل های حاوی ویتامین C

میوه ها و سبزیجات بسیاری وجود دارند که سرشار از ویتامین C هستند؛ از جمله فلفل دلمه ای، توت فرنگی، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، سبزیجات دارای برگ سبز و مرکبات.

همچنین مکمل های زیادی در بازار وجود دارند که حاوی ویتامین C هستند.

بدین ترتیب، اکثر افراد می توانند نیاز بدن خود به ویتامین C را به راحتی از طریق رژیم غذایی و مکمل دریافت کنند.

با توجه به اینکه ویتامین C، یک ویتامین محلول در آب است، بدن شما می تواند به راحتی مقادیر اضافی آن را از طریق ادرار دفع کند. با این وجود توصیه می شود قبل از مصرف مکمل، با یک کارشناس تغذیه یا پزشک یا داروساز مشورت کنید.

 

• محصولات مراقبت پوستی حاوی ویتامین C

ویتامین C در بسیاری از محصولات مراقبت پوستی وجود دارد، از جمله سرم ها، مرطوب کننده و کرم ها.

اگرچه L-ascorbic acid قوی ترین شکل این ویتامین است، اما ناپایدارترین شکل آن هم هست و در محصولات مراقبت پوستی به سرعت فاسد می شود.

سرم بوسترهای حاوی ویتامین C بسیار محبوب هستند، اما آنها هم مدت ماندگاری پائینی دارند.

بنابراین، معمولا در محصولات مراقبت پوستی، از مشتقات ویتامین C استفاده می شود که با ثبات تر هستند. در نظر داشته باشید مطالعات کمی در مورد میزان اثربخشی این مشتقات روی آکنه انجام شده است. بنابراین مشخص نیست که آیا این ترکیبات هم مانند L-ascorbic acid روی آکنه موثر هستند یا خیر.

به خاطر داشته باشید معمولا سرم های موضعی حاوی ویتامین C به همراه آنتی اکسیدان های دیگری مانند ویتامین E فرموله می شوند. این نوع فرمولاسیون علاوه بر افزایش پایداری، موجب بالا رفتن اثربخشی هم می شود.

برای رسیدن به بهترین نتایج، دستورالعمل های ارائه شده توسط کمپانی سازنده را دنبال کنید و از مصرف محصولاتی که منقضی شده اند یا تغییر رنگ داده اند، خودداری کنید.

اگر در حال مصرف هر نوع داروی ضد آکنه موضعی یا خوراکی هستید، قبل از اضافه کردن هر محصول جدیدی به روال مراقبت پوستی خود، نخست نظر متخصص پوست را جویا شوید.

اگرچه ویتامین C به طور گسترده ای در غذاها و مکمل ها وجود دارد، اما شواهد علمی فقط استفاده از محصولات موضعی را برای کاهش علائم آکنه موثر می دانند.

 

حرف آخر

آکنه یکی از شایعترین ناراحتی های پوستی در جهان است.

ویتامین C، یک آنتی اکسیدان قدرتمند است که می تواند با آسیب ناشی از رادیکال های آزاد روی پوست مبارزه کند. این ویتامین احتمالا در درمان آکنه نیز موثر عمل می کند.

محصولات مراقبت پوستی حاوی ویتامین C، ممکن است بتوانند در بهبود هایپرپیگمنتیشن و کاهش التهابات ناشی از آکنه موثر عمل کنند، اما تحقیقات بیشتری لازم است.

اگرچه هیچ پژوهشی وجود ندارد که ویتامین C خوراکی را با کاهش آکنه مرتبط کند، اما در هر حال دریافت ویتامین C از طریق منابع غذایی و مکمل ها بسیار ضروری است چراکه علاوه بر تقویت سنتز کلاژن، به ترمیم زخم ها نیز کمک می کند و برای سلامت عمومی پوست لازم است.

اگر دوست دارید برای بهبود آکنه، یک محصول حاوی ویتامین C استفاده کنید، قبل از اضافه کردن آن به برنامه ی مراقبت پوستی روزانه خود با پزشک یا یک کارشناس پوست مشورت کنید.