اسکلرودرما چیست؟ همه چیز را در مورد این بیماری خودایمنی بدانید
بیحسی انگشتان ، رفلاکس اسید ، فشار خون ریوی و سختی پوست میتواند نشانه ی وجود یک بیماری باشد. اسکلرودرما نوعی بیماری است که علائم بسیار متفاوتی دارد و تشخیص آن در بسیاری اوقات دشوار است. در این مطلب با سایت سالم زیبا همراه باشید تا درمورد این بیماری ، نحوه شناسایی و مدیریت اثرات آن مطلع شوید.
اسکلرودرما چیست؟
اسکلرودرما در لغت به معنای “پوست سخت” است. این یک بیماری خود ایمنی است که با تولید بیش از حد کلاژن ، به بافت پیوندی بدن آسیب می رساند. این حالت در درجه اول روی پوست تأثیر می گذارد و باعث سفت و سخت شدن آن می شود اما همچنین می تواند روی اندام ها ، رگ های خونی و عضلات نیز اثر بگذارد. مانند سایر بیماری های خود ایمنی ، درمانی برای اسکلرودرما وجود ندارد. گزینه های درمانی برروی کنترل بیماری تمرکز میکنند. در صورت بروز علائم ، سریعاً به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
مراحل و انواع اسکلرودرما
دو نوع اصلی اسکلرودرما وجود دارد: موضعی و سیستمیک. اسکلرودرما موضعی شدت کمتری دارد ، پوست را درگیر میکند و به طور معمول روی اندام های داخلی بدن تأثیر نمی گذارد. اسکلرودرما سیستمیک معمولاً گسترده تر است و می تواند به اندام ها ، ماهیچه ها و مفاصل آسیب برساند. در بین این دو نوع اسکلرودرما، انواع فرعی دیگری هم وجود دارد که همه علائم و عوارض مختلفی دارند.
- مورفه‌آ نوعی اسکلرودرما موضعی است که در آن تکه های تغییر رنگ داده ای روی پوست تشکیل می شود. این تکه ها ازنظر اندازه، رنگ و شکل متفاوت هستند و ظاهری مومی شکل دارند و اغلب به خودی خود از بین می رود. مورفه‌آ می تواند روی لایه بیرونی یا عمیق تر پوست تأثیر بگذارد و گاهی اوقات تا استخوان را درگیر کند.
- اسکلرودرما خطی نیز نوعی از بیماری اسکلرودرما موضعی است. مانند مورفه‌آ ، با لکه های پوستی مشخص می شود ، اما اسکلرودرما خطی تمایل دارد بصورت خطی روی پوست ظاهر شود و بیشتر اوقات روی لایه های عمیق تر پوست تأثیر می گذارد.
- اسکلرودرما محدود نوعی اسکلرودرما سیستمیک است ، به این معنی که علاوه بر پوست قسمتهای دیگر بدن را هم درگیر میکند. در این نوع اسکلرودرما ، پوست معمولاً فقط روی صورت ، انگشتان و دستها ضخیم می شود ، اما رگ های خونی نیز منقبض می شوند ، که می تواند منجر به فشار خون ریوی شود. گاهی به اسکلروز محدود «CREST»(اولین حروف ۵ ویژگی مشترک این بیماری: کلسینوسیس ، سندرم رینود ، اختلال مری ، اسکلرو داکتیلی و تلانژکتازی) هم گفته می شود.
- اسکلرودرما پراکنده هم نوعی اسکلرودرما سیستمیک است. با وجود بیماری اسکلرودرمی پراکنده ، ضخیم شدن پوست سریعتر اتفاق می افتد و به احتمال زیاد یک یا چند عضو داخلی بدن ، سخت شدن را تجربه می کند. این شدیدترین نوع بیماری برای افرادی است که علائم بیماری را در اندام‌های درونی خود مشاهده می کنند.
اثرات اسکلرودرما در این گروهها می تواند بسیار متفاوت باشد و علائم مرتبط با اشکال مختلف بیماری غیر معمول نیست.
علائم و علل
علائم اسکلرودرما کاملاً به نوع این بیماری بستگی دارد. با این حال ، علائم اصلی صرف نظر از نوع ، سخت شدن پوست است که اغلب روی دست و صورت است. بعضی اوقات ، به خصوص با بیماری اسکلرودرمی موضعی ، این بیماری منجر به لکه های پوستی مومی شکل و تغییر رنگ می شود. از آنجا که می تواند بر رگ های خونی ، اندام ها و ماهیچه ها از جمله کلیه ها ، مری و روده ها نیز تأثیر بگذارد ، علائم آن همیشه دیده نمی شود.
همانطور که اشاره شد، گاهی به اسکلروز محدود «CREST» گفته میشود. این وا‌ژه با اولین حروف ۵ ویژگی مشترک این بیماری ساخته شده است:
- کلسینوسیس: وقتی تشکیل رسوبات کلسیم موجب ایجاد تکه های کوچک و سفیدی زیر پوست انگشتان و سایر بخش های بدن می شود.
- پدیده‌ی رینود: پدیده‌ی رینود به این دلیل ایجاد می شود که باریک شدن عروق خونی کوچکی که به پوست خونرسانی میکنند موجب کاهش میزان گردش خون می شود. وقتی بخش هایی از بدن مانند انگشت های دست و پا درصورت قرار گرفتن درمعرض دمای پایین یا استرس، احساس بی حسی و سرما می کنند.
- اختلال مری: سخت شدن پوست مری موجب کاهش عملکرد عضلات آن شده و بلعیدن غذا را دشوارتر می کند.
- اسکلرو داکتیلی: تشکیل بافت لیفی و ضخیم موجب می شود که پوست به اندازه ای سفت شود که بیمار دیگر نتواند انگشت های خود را خم کند و تحرک و پویایی خود را ازدست بدهد.
- تلانژکتازی: خطوط قرمز رشته مانندی روی پوست تشکیل می شود، زیرا مویرگ های خونی نزدیک سطح پوست گشاد شده اند.
سایر علائم شایع شامل فشار خون بالا در ریه ها (از رگ های خونی تنگ یا سفت شده) ، زخم شدن بافت ریه و کلسیفیکاسیون در مفاصل است. اگر به بیماری اسکلرودرمی سیستمیک مبتلا هستید ، علائم شما بستگی به این دارد که چه ارگان هایی تحت تأثیر قرار می گیرند.
پیشگیری و عوامل خطر
از آنجاییکه اسکلرودرما یک بیماری خودایمنی است، هیچ علت شناخته شده و دقیقی برای آن وجود ندارد. اما برخی عوامل خطر مرتبط با این بیماری در اینجا آورده شده است. بهترین کار این است که سعی کنید علائم را کنترل یا از تشدید آن جلوگیری کنید. پزشک شما بسته به نوع و علایم بیماری ، می تواند به مدیریت آن کمک کند. برخی عوامل خطر اسکلرودرما عبارتنداز:
- ژنتیک. برخی تحقیقات بر این باورند که ژنتیک در ابتلا به این بیماری دخیل نیست اما اطلاعات ضدونقیض است.
- زن بودن. زنان بالغ تقریباً چهار برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری اسکلرودرمی قرار دارند.
- فاکتورهای محیطی. برخی مواد شیمیایی ، برخی از داروهای شیمی درمانی و گرد و غبار سیلیس همه به اسکلرودرما مرتبط هستند.
تشخیص و آزمایش
با وجود اشکال بسیار مختلف و علائمی که همیشه قابل مشاهده نیستند ، تشخیص بیماری اسکلرودرما بسیار دشوار است. پزشک ابتدا آزمایشاتی انجام میدهد تا از عدم وجود بیماریهای دیگر اطمینان حاصل کند. دیگر آزمایشات شامل بیوپسی(بافت برداری) از پوست آسیب دیده ، آزمایش خون ، آزمایش بر روی ریه ها و قلب ، رگ های خونی منقبض شده و دیگر آزمایشات مرتبط است. پزشک همچنین ممکن است از شما بپرسد که آیا علائم شایع دیگر بیماری اسکلرودرما مانند سوزش سر دل یا تغییر رنگ دست را تجربه کرده اید یا خیر.
اگرچه اسکلرودرما موضعی بعضی اوقات به خودی خود از بین می رود اما اسکلرودرمای سیستمیک به تدریج تشدید میشود. در صورت تردید در مورد ابتلا به این بیماری، به پزشک مراجعه کنید.
درمان، روشها و داروها
اسکلرودرما نوعی بیماری است که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. حتی داروهایی که اغلب برای درمان سایر بیماریهای خودایمنی مورد استفاده قرار می گیرند ، معمولاً برای اسکلرودرما مؤثر نیستند. درمان پوست سخت و ضخیم معمولا دشوار است. با این حال ، برخی از علائم دیگر اسکلرودرما قابل درمان است. به عنوان مثال ، اگر رفلاکس اسید دارید ، ممکن است داروهای آنتی اسید مفید باشد. مهار کننده های PDE-5 (از جمله Viagra و Cialis) که رگ های خونی منقبض شده را باز می کنند و در صورت داشتن سندرم رینود و احساس بی حسی می توانند در گردش خون به شما کمک کنند. همچنین داروهایی برای کمک به فشار خون ، مشکلات کلیوی و ضعف عضلات وجود دارد. در مراحل آتی ، فیزیوتراپی نیز ممکن است مفید باشد.
از آنجا که اطلاعات کمی در مورد اسکلرودرمی در دست است و گزینه های درمانی محدود است ، تحقیقات و آزمایش هایی برای یافتن اطلاعات بیشتر در حال انجام است.
نکاتی در مورد سبک زندگی سالم
مدیریت علایم بیماری با دارو، بهترین راه برای کنترل اسکلرودرما است. سعی کنید از نظر جسمی فعال باشید ، از غذاهایی که باعث سوزش سردل می شوند اجتناب کنید و رژیم سالم و متعادل داشته باشید. ترک سیگار نیز مهم است ، به خصوص اگر مبتلا به سندرم رینود هستید ، زیرا سیگار کشیدن باعث تنگی عروق خونی می شود. درمورد سندرم رینود، باید در صورت لزوم لباس گرم از جمله جوراب و دستکش بپوشید و از سرما ، چه در محیط داخلی و چه در فضای باز دوری کنید.
برای مشکلات پوستی ، مرطوب نگه داشتن پوست می تواند کمک کننده باشد. سعی کنید از لوسیون استفاده کنید و یک مرطوب کننده همراه خود داشته باشید. همیشه هنگام بیرون رفتن باید از ضد آفتاب استفاده کنید. بهترین کرم های ضدآفتاب را در اینجا معرفی کرده ایم!
نکاتی در مورد تغذیه، پیشگیری و مدیریت
تغذیه سالم به طور کلی می تواند برای هر بیماری مفید باشد ، یکی از راه های کمک به مدیریت اسکلرودرما با غذا ، جلوگیری از خوردن غذاهایی ست که موجب سوزش سردل میشوند. مشکلات معده اغلب در افراد مبتلا به اسکلرودرما رخ می دهد و جدا از داروها ، نکاتی در مورد رژیم غذایی وجود دارد که می تواند به کاهش علائم کمک کند ، از جمله:
- قطع غذاهای پر چربی، تند، یا آنهایی که از قبل میدانید مشکلات مربوط به سوزش سر دل ایجاد می کند
- به جای دو یا سه وعده ی بزرگ، چندین وعده غذایی کوچک در طول روز بخورید
- کاهش یا قطع مصرف الکل و کافئین
- به موقع غذا خوردن(بخصوص در شب)
درصورت ابتلا به اسکلرودرما باید به چه پزشکی مراجعه کرد؟
از آنجا که اسکلرودرما یک بیماری خود ایمنی است ، مهمترین پزشکی که میتواند به درمان این وضعیت کمک کند، روماتولوژیست یا متخصص ایمنی بدن است. مراجعه به پزشکان دیگر به علایم بیماری بستگی دارد. اگر این بیماری پوست بیمار را تحت تاثیر قرار داده است ، متخصص پوست میتواند به بهبود وضعیت کمک کند. در مورد مشکلات مربوط به ریه ها مانند فشار خون ریوی ، یک متخصص ریه می تواند کمک کند و برای مشکلات مفاصل یا سایر مشکلات استخوانی ، باید به ارتوپد مراجعه شود.
مبتلایان به اسکلرودرما نیز اغلب مشکلات دندانپزشکی را تجربه می کنند ، بنابراین مراجعه به دندانپزشک و آزمایشات منظم هم کمک کننده است.
ممکن است این بیماران اضطراب و افسردگی را هم تجربه کنند که در این صورت مراجعه به روانپزشک ضروری خواهد بود.
درمان اسکلرودرمی (پاسخ دکتر ضیائی)
دانلود ویدیو
نتیجه گیری
ممکن است درمانی برای بیماری اسکلرودرما وجود نداشته باشد ، اما با مراقبت های پزشکی علائم آن قابل کنترل است. این بیماری ممکن است نیاز به تغییر در شیوه زندگی هم داشته باشد. درصورت ابتلا به این بیماری از یک پزشک خوب کمک بگیرید تا بتوانید با اثرات آن مقابله کنید.
